Patronka

Irena Zarzycka, z domu Hoeck (nazwisko o proweniencji szwedzkiej), przedwojenna autorka popularnych romansów, urodziła się 6 maja 1900 roku w Łodzi. „Dzieciństwo Ireny Zarzyckiej – jak wspomina jej córka, Maria Kalina – niestety nie było udane”. Rodzice pisarki – Józefa z Jasieńskich (nauczycielka języka polskiego i rosyjskiego) i Ludwik Hoeck (urzędnik kolejowy) – nie stworzyli trwałego związku. Mieli czworo dzieci – dwie córki i dwóch synów, niestety jeden z nich zmarł w wieku 12 lat. Irena, Janina i Tadeusz wychowywali się przy matce, ponieważ ojciec po separacji zmienił miejsce zamieszkania. Jednak dla Ireny wrażliwy, czuły ojciec, posiadający zdolności plastyczne, pozostał osobą bliższą niż zasadnicza, wymagająca matka, która często nazywała małą Irkę „czortem” lub „diablicą”, ze względu na jej nieokiełznany charakter.
W okresie edukacji przejawiała uzdolnienia humanistyczne. Uchodziła za uczennicę zdolną, ale niezbyt pracowitą. W 1920 roku ukończyła Gimnazjum im. Jędrzeja Śniadeckiego w Pabianicach, a w latach 1920–1925 studiowała humanistykę na Wolnej Wszechnicy Polskiej. W okresie pabianickim powstały pierwsze pisarskie próby, w tym zbiór opowiadań „Ślubne pantofelki”. Młodość spędzoną w Pabianicach opisała w autobiografii „Panna Irka”.

Jej powieści przed wojną były bestsellerami. Debiutancka „Dzikuska”, przetłumaczona na język litewski i czeski, miała do 1939 roku siedem wydań. Na jej podstawie, w 1928 roku, Henryk Szaro wyreżyserował niemy film „Dzikuska” z Marią Malicką i Zbigniewem Sawanem w roli głównej.

W 1924 roku poślubiła szkolnego kolegę, Mieczysława Zarzyckiego, porucznika 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Rok później urodził się ich syn Stanisław. W 1936 roku rodzina zamieszkała w Warszawie, gdzie na świat przyszła córka Maria. Był to najszczęśliwszy okres w życiu pisarki – w tym czasie powstały jej najważniejsze utwory, w tym m.in. powieść autobiograficzna „Panna Irka”.
Sławomir Saładaj na stronie miasta Pabianic pisze: Zarzycka jeździła konno, świetnie tańczyła, grała na pianinie, wykonywała robótki ręczne, a przede wszystkim pisała, w tych bowiem latach powstały wszystkie jej powieści. Podziwiano także urodę pisarki (miała niezwykle jasną karnację, zielone oczy i lekko rudawe, wijące się włosy), zwłaszcza zgrabną figurę i dłonie, które nieprzypadkowo znalazły się na okładce jednego z międzywojennych czasopism z podpisem: „Czy to dłonie, czy kwiaty?”

W czasie II wojny światowej straciła męża (zginął w Charkowie) oraz syna (pojmany w ulicznej łapance trafił do Majdanka, gdzie zmarł na tyfus). Po tych dramatycznych doświadczeniach przestała tworzyć.
W 1945 roku zaczęła „wszystko od początku”. Nie napisała już jednak ani jednej powieści. Pracowała jako nauczycielka, najpierw w szkole podstawowej w Borzęcinie, a następnie w gimnazjum i szkole zawodowej przy fabryce kabli w Ożarowie Mazowieckim. Praca nauczycielki okazała się jej życiowym powołaniem. Początkowo mieszkała w Pruszkowie z matką, siostrą i córką, a następnie przeniosła się do Ożarowa Mazowieckiego (osiedle Franciszków).

Wszystkie jej utwory w 1951 roku objęto zapisem cenzury w Polsce, ze skutkiem natychmiastowego wycofania z bibliotek. Pierwsze powojenne wydanie powieści „Dzikuska” ukazało się dopiero w 1988 roku.

Przełomowy okazał się dla pisarki rok 1953. Podjęła wówczas pracę w Wydziale Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pruszkowie, a następnie została kierownikiem Wydziału Kultury. W końcu lat 50. ukończyła kurs bibliotekarski w Pruszkowie, gdzie przyjęła posadę kierownika Biblioteki Powiatowej, w której przepracowała, na stanowisku bibliotekarki, ponad dwadzieścia lat.
Została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Ostatnie lata życia spędziła w Pruszkowie, gdzie zmarła 16 maja 1993 roku w wieku 93 lat. Została pochowana na Cmentarzu Żbikowskim.

Twórczość:
„Dzikuska” (1927)
„Jawnogrzesznica” (1928)
„Ślubne pantofelki” (1928)
„Okruch zaklętego zwierciadła” (1929)
„Chłopiec z dalekiej ojczyzny” (1929)
„Kwiat jabłoni” (1929)
„Córka wichru” (1930)
„Panna Irka” (1930)
„Kłamstwo” (1931)
„Tabor” (1931)
„Królewski lot” (1933)
„Wieczna młodość” (1933)
„Wschody i zachody” (1934)
„Pod wiatr” (1934)
„Pałac śród gór” (1935)
„Muszla” (1935)
„Samotnicy” (1937)
„Sześć bajek wybranych” (1946), zbiór wierszy dla dzieci

Córka Ireny Zarzyckiej – Maria Kalina Zarzycka-Sarnecka w latach 1962-1991 była kierownikiem artystycznym czasopisma dla młodzieży „Płomyk” i autorką projektów wielu okładek książek, ilustratorką i grafikiem.
Wnuk Tomasz Sarnecki – również grafik, rysownik i plakacista zasłynął jako autor plakatu wyborczego Solidarności „W samo południe”, który jak napisano w Polskatimes.pl „jest symbolem tamtych wyborów i najbardziej rozpoznawalną pracą powstałą na potrzeby Komitetu Wyborczego „Solidarność”. W roku 1990 Victoria & Albert Museum w Londynie uznało go za jeden z najważniejszych plakatów XX wieku”. Tomasz Sarnecki był również współzałożycielem i wieloletnim prezesem Stowarzyszenia Historycznego Cytadela.