My i przełomowy 1989 rok
Obchodziliśmy niedawno jubileusz 30-lecia pierwszych w powojennej Polsce częściowo wolnych wyborów. Dlaczego pierwszych i dlaczego wolnych tylko częściowo? Bo po raz pierwszy dopuszczono do kandydowania w wyborach parlamentarnych osoby niezwiązane z obozem władzy i zapewniono dla nich część mandatów.
Do tego bezprecedensowego wydarzenia doszło w wyniku rozmów Okrągłego Stołu. Od 6 lutego do 4 kwietnia 1989 roku spotkały się władza z PZPR i opozycja skupiona wokół Lecha Wałęsy.
Opozycji zależało na uchyleniu dyktatury rządzącej partii i legalizacji Związku Zawodowego „Solidarność”. Władze natomiast, chciały uzyskać wsparcie działaczy opozycji w prowadzeniu reform PRL. Ze starcia poglądów wyłonił się wypracowany w silnych emocjach i pocie czoła kompromis.
Ustalono powołanie do życia Senatu, z całkowicie wolnymi wyborami, oraz podział mandatów w Sejmie. Władzy zagwarantowano 65%. mandatów, 35% – oddano wolnym wyborom.
W wyborach, których I tura rozegrała się 4 czerwca 1989 roku, całe 35% w Sejmie i 99% w Senacie wzięła opozycja. Blisko 17 z uprawnionych do głosowania 27 milionów Polaków powiedziało zdecydowane „nie” urzędującej władzy za pomocą kartki wyborczej.
Tak rodziła się demokracja.
Dynamika wydarzeń następnie sprawiła, że powołano pierwszy niekomunistyczny rząd w PRL – z premierem Tadeuszem Mazowieckim – co doprowadziło do upadku komunizmu w Polsce i powstania III RP z demokratycznym ustrojem politycznym. Zostało to usankcjonowane w grudniu uchwałą Sejmu przywracającą naszemu państwu nazwę Rzeczpospolita Polska i nowe – stare godło – orła w koronie.
Tak w skrócie wygląda pełna zwrotów historia tego roku w Polsce. A jak pamiętamy tę wielką historię my – zwykli Polacy – mieszkańcy wsi, osiedli, małych miasteczek?
Rok 1989 był czasem prawdziwego przełomu i wielkich nadziei dla jednych, ale też był rokiem trudnym i pełnym wyzwań dla drugich. Spoglądamy na tę historię oczami naszych mieszkańców. Niektórzy z nich zechcieli się podzielić swoimi wspomnieniami i udzielili nam wywiadu. Zapraszamy do wysłuchania nagrań.
Oprac. Elżbieta Paderewska
Ewa Kaszewska
Urodzona 09.04.1950 r. w Białej Podlaskiej, po ukończeniu szkoły podstawowej zamieszkała u cioci – siostry swojego Taty w Ursusie, aby kontynuować naukę w Technikum Chemicznym w Piastowie. Chemia była dla niej „miłością od pierwszego wejrzenia”, wobec czego wybranie specjalizacji analizy chemicznej, było jak trafienie w totolotka. Po ukończeniu szkoły średniej, podjęła pracę w Centralnym Biurze Konstrukcji Kablowych (CBKK) w Ożarowie Mazowieckim w laboratorium chemicznym jako młodszy analityk. W 1973 roku otrzymała przydział na mieszkanie w blokach z puli CBKK i od tego czasu mieszka tu na stałe. Nazwa firmy była parokrotnie zmieniana, jednak nie profil. Ostatecznie w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym „Energokabel” – przepracowała do 2001 r., do chwili likwidacji firmy. Następnie podjęła zatrudnienie jako chemik w firmie „Elektra”, która poniekąd została kontynuatorką „Energokabla”( trochę o innym profilu, ponieważ specjalizuje się w produkcji przewodów i mat grzejnych), wykupiła bowiem część terenów i budynków po OBR „Energokabel”. W „Elektrze” pracowała do 2006 roku. Obecnie emerytka, wspiera dorywczo córkę Magdalenę w prowadzeniu firmy. Członkini i działaczka Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” od 1980 roku. W latach 1995 – 2001 przewodnicząca Komisji Zakładowej Związku w „Energokablu”. Z momentem likwidacji firmy – działalność zawiesiła, ale członkiem Związku jest nadal. Miłośniczka dobrej książki, sztuki i nadal chemii, aktywna uczestniczka Dyskusyjnego Klubu Książki działającego przy Bibliotece Publicznej w Ożarowie Mazowieckim.
Kazimierz Konstanty Stachurski
Urodzony 11 marca 1951 w Ołtarzewie, absolwent Szkoły Poligraficznej w Warszawie (1970). W latach 1970-75 studiował historię sztuki w Akademii Teologii Katolickiej (dzisiaj Uniwersytet im. Stefana Wyszyńskiego), praca magisterska i dyplom w 1976 roku. W latach 1973-76 pracownik biura Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, w latach 1980-1990 członek Zarządu Oddziału warszawskiego SHS. W latach 1980-1986 kustosz w Galerii Sztuki Polskiej Muzeum Narodowego w Warszawie. W latach 1985-86 kurator i dyrektor Oddziału Muzeum Narodowego w Łazienkach Królewskich. Od 1987-1995 kustosz Zamku Królewskiego w Warszawie, kierownik działu ekspozycji. Od roku 1989, z ramienia Zamku Królewskiego, współpracownik Muzeum Polskiego w Raperswilu, koordynator programu współpracy pomiędzy Ministerstwem Kultury i Sztuki, Zamkiem Królewskim i Muzeum Narodowym w Warszawie a Muzeum Raperswilskim. Muzeum Polskie w Raperswilu jest najstarszym muzeum polskim na obczyźnie, założone w 1870 roku przez Władysława hrabiego Plattera działa do dzisiaj, prowadzone przez przedstawicieli Polonii w Szwajcarii. W latach 1995-2002 zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie, odpowiedzialny za organizację wystaw, promocję oraz dział wydawniczy Muzeum. Od 18 listopada 2002 roku do 10 grudnia 2010 roku Burmistrz Ożarowa Mazowieckiego. Ukończył Podyplomowe Studium Muzealnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego 1978-79, Studium Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego Uniwersytetu Warszawskiego 2002-2004 oraz Akademię Liderów Samorządu przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 2009-2010. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury. Wraz z żoną, również Ołtarzewianką, mieszka w dzielnicy Ołtarzew, jest członkiem Towarzystwa Miłośników Ołtarzewa.