17 czerwca 2025 r. Biblioteka Publiczna im. Ireny Zarzyckiej w Ożarowie Mazowieckim wzięła udział, jako lokalny partner, w Wyprawie do brzucha miasta (na Mazowszu). Projekt, którego organizatorem jest Mazowiecki Instytut Kultury, jest częścią „Zielonego Patrolu MIK”. Jest kontynuacją działań przeprowadzonych w Warszawie w latach 2023–2024 szlakiem warszawskich odpadów, do instytucji zajmujących się ich przetwarzaniem i odzyskiwaniem. Partnerzy i uczestnicy projektu podczas Wyprawy mają okazję do bezpośredniego doświadczenia obiegu odpadów, ich skali i związanych z nimi wyzwań i problemów społecznych. Następnie ich zadaniem jest dzielenie się zdobytą wiedzą z zespołami w swoich instytucjach kultury. W roku 2024 projekt otrzymał Nagrodę Edukacji Kulturalnej w kategorii „Środowisko naturalne i klimat” od miasta stołecznego Warszawy.
W 2025 roku Wyprawy są kontynuowane w województwie mazowieckim w Wołominie i Ożarowie Mazowieckim, we współpracy z lokalnymi podmiotami kultury i instytucjami odpowiedzialnymi za przetwarzanie odpadów bio. Celem projektu jest zwrócenie uwagi na problem marnowania żywności i pokazanie dobrych praktyk związanych z przekazywaniem jedzenia, a także z przetwarzaniem i kompostowaniem frakcji organicznej. Organizatorom zależy również na budowaniu sieci współpracy miedzy mazowieckimi instytucjami kultury oraz samorządem i biznesem w kontekście gospodarki cyrkularnej miast i współtworzenia obiegu zamkniętego na poziomie lokalnym. Projekt zostanie zakończony publikacją podsumowującą badania i rekomendowane dobre praktyki.
Wyprawa w Ożarowie Mazowieckim rozpoczęła się w Domu Kultury „Uśmiech”, gdzie Dominika Dzieniszewska i Beata Frankowska z MIK, przedstawiły wyniki badań SWPS i SGGW na temat marnowania żywności przez Polaków oraz na temat gospodarowania odpadami bio. Opowiedziały także o dobrych praktykach kompostowania i zakładania kompostowników przy instytucjach kultury. Następnie uczestnicy, na zaproszenie lokalnego Stowarzyszenia „Sprężyny Biznesu”, wyruszyli do Jadłodzielni, gdzie Bogumiła Mizołek opowiedziała o powstaniu i działaniu punktu, w którym można nieodpłatnie wymieniać się produktami spożywczymi. Kolejnym miejscem na mapie Wyprawy była Biblioteka Publiczna im. Ireny Zarzyckiej w Ożarowie Mazowieckim. Tu mieliśmy okazję do zaprezentowania zielonych działań naszych placówek, zarówno będących elementami projektów i programów dotacyjnych, ale też naszymi własnymi pomysłami.
Po prezentacji na temat działań proekologicznych Biblioteki uczestnicy Wyprawy udali się do Józefowa koło Błonia, gdzie od lipca 2023 roku działa nowoczesna instalacja firmy Bioodpady.pl, mającej swoją główną siedzibę w Warszawie. Mało kto wie, że Mazowsze może się poszczycić jedną z najnowocześniejszych w Europie instalacji do przetwarzania bioodpadów kuchennych. Bioodpady.pl specjalizuje się w odbiorze, transporcie i przetwarzaniu odpadów organicznych z województw: mazowieckiego, łódzkiego, warmińsko‑mazurskiego, kujawsko‑pomorskiego, podlaskiego i pomorskiego. W miejscach, gdzie nie prowadzi bezpośredniej obsługi, współpracuje z lokalnymi partnerami. Od kwietnia 2025 roku firma obsługuje wszystkie dzielnice Warszawy, a z jej usług korzystają również takie miejscowości jak Legionowo, Łomianki czy Lesznowola. Instalacja wykorzystuje nowoczesną, duńską technologię, w której priorytetem jest ochrona środowiska. Zakład w Józefowie korzysta z technologii mokrego podczyszczania, która skutecznie oddziela odpady organiczne od zanieczyszczeń. W efekcie powstaje czysta biopulpa, wykorzystywana do produkcji energii oraz poferment – stosowany jako nawóz. Instalacja przyjmuje odpady kuchenne również w foliowych torebkach, co zwiększa wygodę mieszkańców i sprzyja realizacji celów ekologicznych. Stanowi ona przykład efektywnego zamykania obiegu materii w gospodarce odpadami.
Podczas wizyty w Zakładzie uczestnicy Wyprawy, oprowadzani przez doradcę ds. recyklingu, Katarzynę Gromadzką, mogli zobaczyć cały proces technologiczny i dowiedzieć się, dlaczego warto segregować resztki kuchenne – nawet jeśli jest ich tylko garstka.
Podsumowanie Wyprawy, połączone z prezentacją wniosków i wypracowaniem rekomendacji, odbyło się w Zespole Szkół nr 1 w Ożarowie Mazowieckim. Podczas spotkania mieliśmy okazję skosztować posiłków przygotowanych przez uczniów w duchu idei Zero Waste. Po wspólnym posiłku rozmawialiśmy na temat ekologicznego stylu życia oraz działań, które można podjąć, aby zwiększyć świadomość ekologiczną młodzieży i dorosłych, promować segregację odpadów oraz racjonalne gospodarowanie zasobami.
Z całego serca dziękujemy Młodzieży z Zespołu Szkół nr 1 za pyszny poczęstunek. Dziękujemy też Organizatorom i Uczestnikom za wspaniałą, bogatą w wiedzę praktyczną i teoretyczną Wyprawę i zapraszamy do obejrzenia fotorelacji.
W Wyprawie do brzucha miasta (na Mazowszu) udział wzięli:
- Prowadzące:
Dominika Dzieniszewska – animatorka kultury i edukatorka. Autorka licznych projektów z zakresu edukacji ekologicznej oraz lokalnych procesów partycypacyjnych. Trzykrotna laureatka Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej. Na co dzień koordynatorka Funduszu Edukacji Ekologicznej w Staromiejskim Domu Kultury.
Beata Frankowska – animatorka kultury, opowiadaczka historii, pracowniczka Mazowieckiego Obserwatorium Kultury oraz członkini zielonego zespołu w Mazowieckim Instytucie Kultury.
- Partnerzy projektu:
Dom Kultury „Uśmiech” – Zastępca Dyrektora Małgorzata Wdowiak, Marta Kobierecka, Katarzyna Cyniak-Górnecka
Biblioteka Publiczna im. Ireny Zarzyckiej w Ożarowie Mazowieckim – Dyrektor Biblioteki Anita Nowińska, Zastępca Dyrektora Ewa Pawlak, Instruktor Biblioteki Powiatowej dla PWZ Ewa Krupa, Kierownik Działu Gromadzenia, Opracowania i Udostępniania Anna Marsula
- Stowarzyszenie „Sprężyny Biznesu” – Bogumiła Miziołek
- Koło Gospodyń Wiejskich „Galimatjas” z Piotrkówka Małego – Maria Dominiak
- Urząd Miejski w Ożarowie Mazowieckim (Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa) – Katarzyna Rykowska
- Spółka Bioodpady.pl – Doradca ds. recyklingu Katarzyna Gromadzka
- Zespół Szkół nr 1 w Ożarowie Mazowieckim – Dyrektor Monika Maruszak-Gozdołek i kierownik Pracowni Gastronomicznej Wiesława Mordzonek
