Z okazji 104. rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 roku Biblioteka Publiczna im. Ireny Zarzyckiej w Ożarowie Mazowieckim serdecznie zaprasza do obejrzenia wystawy prezentującej plakaty z okresu wojny Rosji bolszewickiej z Polską. Ekspozycję przygotowała i udostępniła zaprzyjaźniona z nami Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, dzięki uprzejmości jej dyrektora dr. Jana Tarczyńskiego, do którego kierujemy serdeczne podziękowania.
Litografie i druki w sugestywny sposób uzmysławiały polskiemu społeczeństwu siłę wroga i grożące z jego strony niebezpieczeństwo, zachęcały do wstępowania do Armii Ochotniczej oraz wzywały do zakupu Pożyczki Odrodzenia Polski. Wśród tytułów wybijały się hasła: ,,Do Broni!”, ,,Wstąp do wojska. Broń Ojczyzny!”, ,,Nasz los od nasz zależy!”, „Wróg u granic Ojczyzny. Wstępujcie do Armji Ochotniczej”, ,,Broń przed wrogiem twą rodzinę!”, ,,Kupujmy Pożyczkę Odrodzenia Polski!”. Na plakatach pojawiali się dowódcy polskiej armii: Marszałek Józef Piłsudski i gen. broni Józef Haller, a także zwykli żołnierze. Na plakacie ,,Kto w Boga wierzy w obronie Ostrobramskiej pod sztandar Orła i Pogoni!” żołnierz polski przedstawiony został jako obrońca rodziny chłopskiej, której zagraża bolszewik, a także – alegorycznie – jako obrońca chrześcijaństwa.
Jak piszą autorzy wystawy: „nadrzędnym celem oddziaływania plakatu z tego okresu było zjednoczenie społeczeństwa w obliczu zagrożenia zewnętrznego. Wezwania do walki toczone były z ponurym obrazem panowania sowieckiego w wypadku zwycięstwa bolszewików. Na jednym z plakatów o tytule ,,Tak wygląda wieś polska zajęta przez bolszewików” przedstawiono ruiny i zgliszcza, a na pierwszym planie zburzony, zbezczeszczony kościół, którego jedynym zachowanym elementem pozostał krzyż z figurą Chrystusa. Plakaty, demonizując wroga, przedstawiały go jako trzygłowego smoka, olbrzyma o mongoloidalnych rysach lub okrutnego barbarzyńcę . Na barwnych litografiach dominował kolor czerwony utożsamiany z komunizmem. W ten ekspresyjny sposób uzmysławiano polskiemu społeczeństwu niebezpieczeństwo, jakie zawisło nad odrodzoną państwowością polską. Autorami plakatów byli znani artyści: Edmund Bartłomiejczyk, Feliks Szczęsny Kowarski, Kamil Mackiewicz, Franciszek Nieczuja-Urbański, Stanisław Siestrzencewicz i Stanisław Sawiczewski.
Plakaty, afisze oraz druki ulotne Są istotnym świadectwem wojny Polski z Rosją bolszewicką, obrazują dramat ówczesnych wydarzeń, które dotknęły nie tylko żołnierzy, ale też ludność cywilną. Pokazują, jak ważna w tym czasie była jedność narodu, wzajemna pomoc i poświęcenie dla dobra kraju.”
Wystawę prezentujemy w holu Biblioteki Głównej do 31 października 2024 roku.
